Emotionele Intelligentie - doorslaggevend bij succesvol functioneren
Wat is nou doorslaggevend voor succes als professional of leidinggevende? Los van het gegeven dat ‘succes’ altijd iets persoonlijks is (wat voor mij succes is, heeft voor jou wellicht een heel andere betekenis) is er veel onderzoek gedaan naar algemeen doorslaggevende eigenschappen en competenties voor ‘succesvol functioneren’.
Kijkend naar ons onderwijs zou je denken dat succes wordt bepaald door cognitieve capaciteiten en de relevante ‘vaktechnische vaardigheden’. Basisschool, middelbare, hogeschool of universiteit; de voornaamste focus ligt nog altijd op het ontwikkelen van de cognitieve capaciteiten en het aanleren van algemene vaardigheden relevant voor algemeen functioneren en later functioneren in een specifiek vakgebied (van lezen en schrijven tot business planning en accounting).
Desondanks blijkt juist Emotionele intelligentie (EQ) en niet cognitieve intelligentie (IQ) of vaktechnische vaardigheden doorslaggevend voor succes. De term emotionele intelligentie werd breed geïntroduceerd door Daniel Goleman, van wie in 1995 het boek ‘Emotional Intelligence’ verscheen.
Goleman deed onderzoek bij 188 grote internationale bedrijven en ontdekte dat de meest effectieve leiders een ding gemeen hebben: een hoge dosis emotionele intelligentie. Andere ‘kenmerkende’ eigenschappen zoals intelligentie, weerbaarheid, toewijding en visie zijn weliswaar van belang, maar ontoereikend en niet doorslaggevend.
Uit Goleman’s onderzoek bleek Emotionele Intelligentie bovendien twee keer zo belangrijk als IQ of technische vaardigheden voor succes in professies op alle niveaus! Daarbij geldt dat hoe hoger de rang van de professional, hoe belangrijker het aandeel van Emotionele Intelligentie blijkt te zijn. Op executive niveau is het verschil tussen een gemiddelde performance en star-performance voor 90% toe te schrijven aan EQ factoren!
Het is niet zonder reden dat het artikel van Goleman’s onderzoek prominent in de top-10 van enkele decennia ‘best of HBR (Harvard Business Review) artikelen’ staat. Om het wat meer vanuit de theorie naar de praktijk te halen: in mijn werk met mensen binnen organisaties heb ook ik de afgelopen 10 jaar geconstateerd dat succes of juist de belemmering voor succes vrijwel altijd wordt bepaald door factoren op het vlak van emotionele intelligentie. Of het nu gaat om individueel, of teamniveau.
Emotionele intelligentie bestaat uit vijf componenten die met elkaar samenhangen: zelfbewustzijn (self-awareness), zelfsturing (self-regulation), motivatie, empathie en sociale vaardigheden (social skills). Hieronder volgt een korte toelichting op deze componenten.
Emotionele intelligentie / Zelfbewustzijn (self-awareness): Zelfbewustzijn gaat over het kennen, herkennen en erkennen van jezelf. Het betekent een diepgaand begrip (let op: niet enkel op cognitief maar juist op emotioneel niveau) van je eigen emoties, krachten, zwaktes, behoeftes en drijfveren. ‘Ken jezelf’ zoals het Orakel van Delphi al mooi verwoordde.
Emotionele intelligentie / Zelfsturing (self-regulation): Zelfsturing gaat over het effectief kunnen hanteren van je emoties. Mensen met veel zelfsturing ervaren negatieve gevoelens en emoties net als ieder ander, maar weten hier constructief mee om te gaan en te zorgen dat ze geen gevangene van hun emoties worden. ‘Emoties zijn uitstekende dienaars maar tirannieke meesters’ zoals ze wel eens zeggen.
Emotionele intelligentie / Motivatie: Motivatie is dé eigenschap die alle effectieve leiders bezitten. Sleutelwoorden bij motivatie zijn presteren en verbeteren. Mensen die de lat hoog leggen voor zichzelf, doen dit ook voor anderen. Bevlogen leiders zijn bovendien in staat bevlogen mensen om zich heen te verzamelen.
Emotionele intelligentie / Empathie: Empathie komt neer op het (h-)erkennen van andermans emoties en behoeften en hiermee rekening houden. Alhoewel empatisch vermogen in het privéleven juist enorm wordt gewaardeerd, krijgt het in het bedrijfsleven helaas over het algemeen niet de waardering die het verdient.
Emotionele intelligentie / Sociale vaardigheden (social-skills): Sociale vaardigheden betreft het vermogen om relaties met anderen effectief te managen. Het is het vermogen om mensen in de beweging te krijgen die jij wenst. Sociale vaardigheden zijn van alle emotionele intelligentie componenten het beste zichtbaar, én ze zijn het punt waarin alle componenten samenkomen.
En dan nu de grote hamvraag: Kan emotionele intelligentie ontwikkeld worden? Word je niet gewoon geboren met veel empatisch vermogen, minder temperament of een goede dosis aan sociale skills?
Het antwoord is ‘ja’ emotionele intelligentie kan wel degelijk ontwikkeld worden. Los van je aangeboren talenten en valkuilen op dit gebied kan emotionele intelligentie wel degelijk ontwikkeld worden. Bovendien ontwikkelt het zich vanzelf naarmate je ouder wordt.
Wil je je verder ontwikkelen op emotioneel vlak? Zorg er dan voor dat je je emotionele brein aanspreekt en stap niet in de valkuil voor een (louter) cognitieve benadering te kiezen! Helaas richten te veel ontwikkelprogramma’s zich met theorie, modellen en tools juist op onze linker hersenhelft en blijft de emotionele component ongemoeid… Deze benadering is veelal vruchteloos.
Het ontwikkelen van Emotionele Intelligentie gaat om het (h-)erkennen en erkennen van emoties en behoeften, van jezelf en van anderen. Dat komt dus neer op werken op emotioneel niveau, en dat kan spannend zijn… veel veiliger lijkt het alles tot het cognitieve domein te beperken, en intussen te blijven doen wat je altijd al deed. Maar je hebt ook niet leren lopen of zwemmen door erover te praten en lezen of er een gedragsverklarend model voor te gebruiken, toch?
Jouw EQ ontwikkelen? Volg onze opleiding Professional Coaching!
