Onze keuzevrijheid is onze grootste menselijke kracht. ‘Dingen worden gedefinieerd door andere dingen.‘ ‘Mensen kunnen zichzelf definiëren, door hun keuzes’ zegt Victor Frankl heel mooi. Ons vermogen om bewust te kiezen, is een uniek menselijk vermogen, en daarmee direct het grootste vermogen van de mens, aldus Victor Frankl.
En iedere vrije keus die je ooit gemaakt hebt, komt voort uit één van de twee basisbewegingen: de beweging van liefde, of de beweging van angst.
Angst is de energie gericht op verkleining van je wereld. Afsluiten, oordelen, verstoten, naar binnen trekken, verstoppen, vluchten, vechten, wegrennen, schade berokkenen, persoonlijk maken, leven in verleden of toekomst…het zijn allemaal bewegingen met angst als basis.
Is angst een directe respons op het hier en nu? Dan is deze zeer functioneel! Angst stimuleert je in beweging te komen, op weg naar veiligheid. Angst kan voor ongekende krachten zorgen en je het vermogen geven de veiligheid te creëren die je nodig hebt. Angst is daarom een basisemotie die onmisbaar is voor ieder mens.
Vaak echter zijn we bang voor pijn uit het verleden, en staat onze angst niet in proportie tot het hier-en-nu. De pijn die we ooit ervaren hebben, willen we nooit weer ervaren. Iedere situatie die ook maar in de buurt komt van wat we hebben ervaren, moet worden vermeden. De emotie (angst) houdt hierbij helaas geen rekening met de werkelijke situatie, maar is gebaseerd op het verleden…
Disproportionele angst is helaas niet functioneel, en zelfs disfunctioneel. Angst uit het verleden is vaak diepgeworteld, en aanpassing van gedrag op meer oppervlakkig niveau neemt de basisangst helaas niet weg.
Angst vindt altijd inhoud. Weet je je (disproportionele) angst te omzeilen door een situatie te ontwijken? Tien tegen één dat de angst ergens anders weer opduikt, waarschijnlijk groter dan voorheen.
Op deze manier maakt angst je wereld kleiner. Dit komt zelfs terug in het woord ‘angst’, afgeleid van het Latijnse woord ‘angus’, hetgeen klein, eng, smal betekent.
Liefde is de energie gericht op vergroting van je wereld. Uitbreiden, openstellen, vertrouwen, verbinden, genezen, accepteren, delen, onthullen, vergeven, naar buiten zenden…zijn allemaal voorbeelden van beweging op basis van liefde.
Met liefde wordt hier de vorm van liefde bedoeld die zich kenmerkt door totale vrijheid. Deze liefde is grenzeloos, zoals deze vraag van Hahlil Gibran mooi verduidelijkt: ‘Wie van jullie heeft niet het gevoel dat zijn liefde grenzeloos is?’.
Liefde is een cirkel waarvan het middelpunt overal is en de omtrek nergens. ‘Dit is de mooiste, vaagste en daarmee meest concrete definitie van liefde die ik ooit gehoord heb’, zegt Iteke Weeda treffend in haar rakende boekje “Liefde in vele facetten”.
Bovenstaande definitie symboliseert het onbeperkt omvattende van de liefde. Liefde heeft een eeuwig karakter, vrij van geschiedenis of toekomst, volledig en totaal vrij en zuiver in het Nu.
Liefde is daarmee sterker dan de dood. Het enig blijvende, onafhankelijk van welke vormverandering dan ook, aldus Iteke Weeda.
Word je dan ten eerste bewust van (de achtergrond van) je keuzes. ‘Bewustwording is de eerste stap op weg naar een nieuwe realiteit’, aldus Gregory Bateson.
Herken je een van onderstaande signalen? Je bent bovenmatig veel aan het denken (piekeren), bent veel bezig met verleden of toekomst, zoekt oplossingen buiten jezelf, bent aan het oordelen, verdedigen, aanvallen, verstarren, …kortom, je hebt weerstand tegen wat er is…
Grote kans dat dan je ego aan het woord is. Het ego is gericht op overleven en heeft vrij weinig met ‘verbinden’. Het woord zelf is nota bene een letterlijke vertaling voor ‘ik’ uit het Latijn.
Is het je ego? Dan is de onderliggende emotie meestal angst. De angst voelen is alleen maar goed, want angst wil gevoeld worden. Dit wil echter niet zeggen dat je er ook direct naar acteert.
Wat wil je angst je zeggen? Herken je hem uit andere situaties? Staat ze in verhouding tot het Nu…? Alleen al door jezelf dit soort vragen te stellen maak je een verschuiving van reageren vanuit angst, naar onderzoeken vanuit liefde…
Het is bovendien goed je te beseffen dat je op je pad richting liefde altijd je angst ook tegenkomt. Je bent immers bezig met nieuw gedrag, het uitbreiden van je comfort zone. En dat betekent je angst (voor het onbekende) onder ogen zien. In die zin haken angst en liefde als yin en yang in elkaar.
Ook hierin heb je weer een keuze. Druk je de angst weg, vermijd je hem of bestrijd je hem? Dan is je keuze gebaseerd op angst. ‘Zie’ je je angst, accepteer je hem en kun je toch je ‘eigen’ keuze maken? Dan benader je angst vanuit liefde. Liefde is je angst omarmen.